Het geheim van Magda Oldenburg…

“ Wat zit er in die schoendoos?” vraagt Jantje aan z’n oma.
“ Deze schoendoos zit vol geheimen, geheimen uit lang vervlogen tijden…”zegt oma, terwijl ze verder breit aan haar bijna tien meter lange sjaal. Sedert opa schielijk gestorven is in z’n slaap, heeft ze zich voorgenomen om het wereldrecord breien te verbeteren. Opa had een hekel aan haar gebrei, maar dat kwam omdat hij geen schaapjes kon zien of horen. Vroeger, op de boerderij van z’n vader, werd hij al stapelgek van dat eeuwige gemekker van die wollige beesten. Z’n kamertje was pal boven de schaapsstal.
“ Papa, ik kan niet slapen…”
“ Tel de schaapjes hé?”
Janneman ging de stal binnen en telde de schaapjes. Het hielp niet en van slapen kwam niets in huis door dat constant gemekker…

“ Wat zit er in die schoendoos, oma?”
“ Jantje, ge zijt aan ’t zagen, niets om aan uw neus te hangen…”
Jantje kijkt naar de schoendoos, hoog op de kast. Z’n nieuwsgierigheid is geprikkeld. Geheimen in een schoendoos? Misschien een geheime piratenschat? Of een kaart waar een schat begraven ligt? Zou mama niet weten wat erin die doos steekt? Aan papa moet ik het niet vragen, die zegt altijd: “ vraag het aan mama…”.

Oma legt haar breiwerk opzij. De kat zit rustig de onderkant van haar meterslange breiwerk uit te rafelen. Ze ziet het niet. Haar gedachten zijn ver weg. Ergens in de jaren veertig, toen de zomers bloedheet waren. En de Duitsers bijna iedere dag mensen van het verzet tegen de kerkhofmuur zetten om hen vervolgens een kogel door het hoofd te jagen. Fritz is ook lid van het vuurpeloton. Fritz is de verpersoonlijking van het arische ras. Groot, blond en blauwe ogen. Lenig en gespierd. Hij mag gezien worden. Zo denkt de zeventienjarige Magda er toch over. Ze hoort het knallen van de geweren. Weer een doodvonnis dat voltrokken is. Eigen schuld, dikke bult, denkt Magda. Waarom zich tegen die Duitsers verzetten? Voor iedere Duitser die gedood wordt, sneuvelen er tien burgers. Hoe stom kan een mens zijn? Ze kijkt door het raam, in de hoop dat Fritz haar zal zien. Fritz weet dat ze achter het raam staat, leunt nonchalant op z’n geweer en rookt een sigaret. Dat er twee jonge kerels in een bloedplas liggen te kreperen, doet hem schijnbaar niets. De dienstdoende officier geeft hen de genadekogel. Uit medelijden? Of leedvermaak?

Een colonne legervoertuigen trekt door de stad. Pantservoertuigen met het embleem van de Waffen-SS. De grote schoonmaak gaat beginnen, maar dat weten de burgers nog niet. De razzia’s waarbij alle Joden opgepakt zullen worden om gedeporteerd te worden naar de zogenaamde werkkampen, zullen weldra een aanvang nemen. Vanaf morgen zal de wereld er anders uitzien. Joden, homo’s, zigeuners en alles wat niet past in het Derde Rijk zijn vogelvrij verklaard. De VNV’ers ( Vlaams Nationaal Verbond) onder leiding van Staf de Clercq zijn er als de kippen bij om hun deel van de koek op te eisen. De Duitsers laten hen in de waan dat ze mee mogen beslissen. Meeheulen met de vijand, ’t is van alle tijden hé? Ze paraderen in hun zwarte uniformen door de stad. Voelen zich oppermachtig. Gedragen zich ook zo. Nietsvermoedende Joodse burgers worden in elkaar geslagen. Joden die uit Duitsland gevlucht zijn, in de hoop aan vervolging te kunnen ontsnappen, zitten als ratten in de val. De stad is hermetisch gesloten. Ze kunnen geen kant meer op. De deportaties kunnen beginnen. Maar eerst, voor de goede gang van zaken, registreren. En een Jodenster opnaaien. Gestigmatiseerd. Sommige Joden dragen hun ster met fierheid, anderen vermoeden dat er meer achter steekt. Maar de Wehrmacht gedraagt zich hoffelijk en laat de Joden gerust…
Tot de Waffen-SS op het toneel verschijnt…

©GoNo